Eίναι γεγονός ότι οι γάμοι και γενικότερα οι μακροχρόνιες σχέσεις θέλουν πολύ δουλειά και οι άνθρωποι σήμερα δεν έχουν ούτε τον χρόνο ούτε την υπομονή για να τις διατηρήσουν. Μάλιστα, σύμφωνα με στοιχεία σε κάποιες δυτικές χώρες, έως και το 50% των γάμων δεν ξεπερνούν τα 25 χρόνια.
Καταρχάς, πρέπει να λάβουμε υπόψη ότι πολλές μελέτες θεωρούν ως επιτυχημένες τις σχέσεις, όπου απλώς οι άνθρωποι συνεχίζουν να είναι μαζί, κι όχι απαραίτητα τις ευτυχισμένες. Η απάντηση δε στο αν οι σημερινοί γάμοι είναι καλύτεροι ή χειρότεροι απ’ ό,τι στο παρελθόν είναι πολύπλοκη. Διότι μπορεί πολλές σχέσεις να οδηγούνται στον χωρισμό πιο εύκολα, όμως η ποιότητά τους είναι σαφώς καλύτερη. Επίσης, μην ξεχνάμε πως σήμερα οι γυναίκες είναι πιο αυτόνομες, δεν εξαρτώνται οικονομικά ή ψυχολογικά από τους συζυγούς τους σε μεγάλο βαθμό και δεν διατρέχουν τον κίνδυνο του «κοινωνικού στίγματος», αν χωρίσουν.
Μια επιστημονική έρευνα λοιπόν απέδειξε ότι οικοδόμηση μιας επιτυχημένης σχέσης είναι θέμα μηχανικής ελέγχου, όπου η μεταβλητή ελέγχου είναι η προσπάθεια, που πρέπει να γίνει για να διατηρηθεί η σχέση ζωντανή. Η προσπάθεια αυτή ρυθμίζει το «συναίσθημα», με στόχο να διαρκέσει για πάντα, όπως δηλαδή συμβαίνει με τα δυναμικά μοντέλα στη φυσική, για παράδειγμα τις κινήσεις των πλανητών, ή τη λειτουργία ηλεκτρικών κυκλωμάτων.
Από την άλλη πλευρά, η ψυχολογία των σχέσεων δείχνει ότι η αγάπη από μόνη της δεν αρκεί για να κρατήσει μια σχέση: θέλει προσπάθεια. Με την πάροδο του χρόνου, τα επίπεδα ικανοποίησης μειώνονται και σταδιακά αρχίζει μια παρακμή. Ο επιστήμονας των σχέσεων John Gottman παρομοιάζει αυτή τη συνθήκη με τον δεύτερο νόμο της θερμοδυναμικής, σύμφωνα με τον οποίο ένα κλειστό σύστημα εκφυλίζεται, εκτός εάν παρέχεται ενέργεια. Τα πιο πρόσφατα υπολογιστικά μοντέλα της έρευνας λοιπόν οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι δεν χρειάζεται ο κάθε σύντροφος να προσπαθεί εξίσου. Αρκεί ο πιο αποτελεσματικός συναισθηματικά να κάνει μεγαλύτερη προσπάθεια για να διατηρήσει τη σχέση και να ανατροφοδοτήσει το «σύστημα».
Τι συμβαίνει τώρα, όταν το ζευγάρι περνάει μια περίοδο κρίσης από εξωτερικούς παράγοντες; Τότε και οι δύο σύντροφοι πρέπει να βάλουν το χέρι τους για να επιβιώσει η σχέση. Ωστόσο, εδώ τα πράγματα περιπλέκονται, καθώς το επίπεδο προσπάθειας του πιο αποτελεσματικού συντρόφου ναι μεν πρέπει να αυξηθεί περισσότερο, όχι όμως σε υπερθετικό βαθμό, γιατί σύμφωνα πάντα με τους ερευνητές, αυτό παραδόξως θα οδηγήσει στη διάλυση της σχέσης.